Lęk jest to podstawowa emocja, która występuje u każdego człowieka. Może pełnić funkcję ochronną kiedy się bronimy lub ułatwi nam stawianie pewnego rodzaju granic. Jednak, gdy owa emocja jest nasilona, może paraliżować nas i przeszkadzać w normalnym funkcjonowaniu w życiu prywatnym czy też społecznym. Do tej pory nie ma jednoznacznego stanowiska, czy panika jest odrębnym schorzeniem, czy raczej zespołem objawów towarzyszących zaburzeniom lękowym. Jeśli chodzi o dane statystyczne, napady paniki występują u około 9% populacji, a nawroty lęku panicznego o dużej intensywności dotyczą 1-2% całego społeczeństwa. Bardzo ciekawą obserwacją jest fakt, że na ataki paniki częściej chorują kobiety niż mężczyźni.
Jakie objawy ma atak paniki?
Ataki paniki to nagłe napady lęku, w których pojawiają się ogromne uczucia napięcia oraz niepokoju. Owy stan może trwać kilka minut aż do dwóch godzin wszystko w zależności od każdej pojedynczego przypadku. Ich ogromnym problemem jest fakt, że pojawiają się znienacka w każdym możliwym momencie, potęgując uczucie braku kontroli oraz bezsilności. Do najczęściej występujących i wyczuwalnych uczuć oraz objawów zaliczają się:
- bóle w klatce piersiowej
- duszności oraz przyśpieszony oddech
- zawroty głowy
- przyspieszone tętno
- brak tchu
- paraliż kończyn
- obawa przed śmiercią
- bladość skóry oraz nieprzyjemne doznania w brzuchu
Bardzo często zdarza się także sytuacja kiedy pacjent odczuwa objawy, które kompletnie nie mają przełożenia w badaniach zleconych przez lekarzy. W takim momencie pacjent obawia się, że coś zostało przeoczone podczas badań i wpada w pewnego rodzaju błędne koło w którym narażony jest tylko i wyłącznie na ponoszenie wysokich kosztów kolejnych specjalistycznych badań, których wyniki nadal będą poprawne.
Czym różni się atak paniki od nasilonego lęku?
Atak paniki jest nieprzewidywalny, często zostaje opisany przez pacjentów jako nagłą katastrofę w życiu. Po raz pierwszy pojawia się u nastolatków i trwa ok. godziny. Najsilniejszą swoją formę obiera 5-10 minut po pierwszych objawach. Potem nadchodzi czas na uspokojenie oraz ustępowanie wszelkich objawów. Obok depresji to właśnie zaburzenia lękowe (w nich ataki paniki) są najczęściej występującymi zaburzeniami emocjonalnymi. Bardzo często w przypadku diagnostyki osoby pod kątem ataków paniki wykrywa się także inne zaburzenia emocjonalne np. nerwicę.
Jak odpowiednio radzić sobie z atakami paniki?
Kiedy zaobserwujemy zmożone uczucie niepokoju i możemy przeczuwać nachodzący atak paniki, bardzo ważne jest przypomnienie sobie, że nic nam nie zagraża oraz że to uczucie minie. Warto także zastosować specjalną technikę oddychania polegającą na spowolnieniu swojego oddechu, biorąc wdech, a następnie zatrzymujemy go na chwilę, po czym wydychamy go troszkę przeciągając, aby stał się dłuższy niż wdech. Najlepiej także udać się do jakiegoś bezpiecznego miejsca, gdzie przetrwamy taki atak paniki. Warto także skontaktować się z jakąś bliską osobą, ponieważ wsparcie bliskiej osoby spowoduje zmniejszenie uczucia izolacji.
Jak leczy się zespół napadu lękowego?
Podstawową metodą leczenia ataków paniki jest psychoterapia. W niektórych sytuacjach leczenie farmakologiczne jest także koniecznie, natomiast pamiętajmy, że ono wpływa tylko i jedynie na aktualne objawy, a nie będzie leczyć przyczyn ataków. Bardzo często zdarza się taka sytuacja, że po odstawieniu leków u pacjentów obserwujemy powtórne jeszcze silniejsze ataki paniki. Aby nie doszło do takiej sytuacji, podczas terapii pacjent poznaje swój własny szeroki model przeżywania takich ataków. U każdego pacjenta atak paniki przebiega inaczej oraz posiada inne objawy, stąd leczenie powinno być dobierane osobiście do każdego przypadku indywidualnie.
Psychoterapia w głównej mierze polega na udzielaniu wsparcia w najważniejszej relacji (czyli z samym sobą), redukcji napięcia i coraz głębszym rozumieniu mechanizmu pojawiania się lęku. Celem leczenia jest obniżenie poziomu odczuwanego lęku, zmniejszenie częstości napadów, nauczenie pacjenta radzenia sobie z jego objawami i stopniowe wprowadzanie rozumienia istoty choroby. Dodatkowo podczas całej kuracji możemy pokusić się o wprowadzenie także elementów technik relaksacyjnych, rozluźniania mięśni oraz innych, które przynoszą doraźną ulgę podczas napadów.