Większość osób uważa, że uzależnienia to problem, który dotyka osoby dorosłe zmagające się z trudnościami życia codziennego a przy tym mającymi dostęp do używek. Tymczasem to nie prawda. Uzależnienia dotykają bowiem coraz młodsze dzieci. Problem jest poważny, ponieważ mogą one stanowić zagrożenie dla zdrowia, a nawet życia dzieci i młodzieży. Warto więc mieć świadomość jak wyglądają uzależnienia wśród najmłodszych, czego najczęściej dotyczą oraz jak skutecznie się przed nimi bronić.
Mówiąc o uzależnieniach wśród dzieci i młodzieży, warto wspomnieć czym właściwie są. Wyjaśniając najprościej uzależnienie to mechanizm, który sprawia, że jednostka odczuwa nacisk na przyjmowanie określonych substancji lub wykonywanie działań. Uzależnienie ma destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie osoby zmagającej się z tą chorobą. Dotyczyć może ono zdrowia psychicznego, zachowań społecznych jak również zdrowia fizycznego. Jedynym skutecznym sposobem na rozwiązanie problemu uzależnienia, niezależnie od jego charakteru jest odbycie terapii połączone z psychoedukacją, zarówno osoby uzależnionej, jak i jej najbliższych.
Uzależnienia wśród dzieci i młodzieży – rodzaje
Podobnie jak w przypadku osób dorosłych, dzieci i młodzież mogą uzależnić się fizjologicznie lub psychicznie. Pierwszy rodzaj uzależnienia to presja do przyjmowania substancji, która odczuwana jest na poziomie ciała. Osoba uzależniona odczuwa szereg dolegliwości fizycznych takich jak bóle, drżenie mięśni, bezsenność czy problemy z układem trawiennym. Jest w stanie poczuć się lepiej jedynie po zażyciu substancji, od której jest uzależniona. Odstawienie jej powoduje wystąpienie zespołu abstynencyjnego, który jest grupą dolegliwości somatycznych i psychicznych odczuwanych przez osobę uzależnioną.
Drugim rodzajem uzależnienia jest uzależnienie psychiczne. Wiąże się ono z silną potrzebą przyjmowania danej substancji przy jednoczesnym obniżeniu przyjemności z jej zażywania. Stąd też u uzależnionych często pojawia się problem sięgania po coraz większe dawki. Osoba uzależniona nie odczuwa dolegliwości fizycznych, jednak jej kondycja jest bardzo zła. Uzależnienie psychiczne często łączy się z natarczywymi myślami, obniżeniem nastroju, utratą zainteresowania dotychczasowymi pasjami. Osoba uzależniona często ma problem z funkcjonowaniem w społeczeństwie, jednocześnie stara się usprawiedliwiać swoje postępowanie i trudności, jakie z niego wynikają, bagatelizuje problem.
Przyczyny uzależnień wśród dzieci i młodzieży
Mówiąc o uzależnieniach wśród najmłodszych, nie sposób nie pochylić się nad kwestią przyczyn ich występowania. Mogą być one bardzo różnorodne. Dzieci i młodzież bardzo często sięgają po uzależniające substancje pod wpływem presji grupy rówieśniczej (mówimy wówczas o uzależnieniu społecznym). Sięganie po substancje może być związane również z młodzieńczym buntem i chęcią łamania zakazów. Niejednokrotnie jest to również ciekawość oraz młodzieńcza brawura. Nie możemy jednak lekceważyć również problemów psychicznych, które mogą pchnąć dziecko w szpony uzależnienia. Wśród nich wymienić możemy traumy z przeszłości, osobiste problemy, nadmierny stres i obciążenie nauką, jak również stany depresyjne. Słowem, jeśli chcemy pomóc dziecku uzależnionemu, konieczna będzie pomoc specjalisty, który dojdzie do przyczyn problemu. Dopiero wówczas szanse na skuteczną terapię wzrastają.
Od czego uzależniają się dzieci i młodzież?
Istnieje wiele substancji, od których uzależniają się dzieci i młodzież. Podstawową i najbardziej popularną z nich jest oczywiście alkohol, który ze względu na swoją legalność jest najbardziej dostępny – również dla niepełnoletnich, którzy znajdują wiele sposobów na to, by obejść prawo. Wg danych GUS z roku 2009 r. w grupie młodzieży w wieku 15-19 lat, aż 42% badanych spożywało alkohol w ciągu 12 miesięcy przed udziałem w badaniu. Są to zatrważające dane. Musimy bowiem mieć świadomość, że alkohol działa destrukcyjnie i może mieć negatywny wpływ na rozwój psychiczny oraz fizyczny młodego człowieka.
Na drugim miejscu znajdują się narkotyki. Aż 40 procent ankietowanych dzieci i młodzieży przyznało się do zażywania marihuany lub haszyszu. To zdecydowanie najpopularniejsza używka. Mniej, bo ok. 11 procent sięgało za to po amfetaminę i inne stymulanty. Sporo dzieci eksperymentuje również z lekami uspokajającymi i nasennymi (ok 9%).
Nie tylko substancje psychoaktywne
Warto wspomnieć również o tym, że dzieci i młodzież są narażone na uzależnienia, które mogą wydawać nam się niegroźne, ponieważ nie dotyczą substancji psychoaktywnych. Mowa tu, chociażby o uzależnieniu od obecności w sieci czy gier. Jest to bardzo częste zjawisko, któremu również należy przeciwdziałać.
Coraz więcej dzieci, kiedy nie mają możliwości korzystania z nowych technologii, są rozkojarzone, odczuwają złość, mają napady agresji lub histerii. Popularnym zjawiskiem jest również FOMO, czyli lęk przed pozostaniem pominiętym, wykluczonym z tego, co właśnie dzieje się w sieci. Warto wspomnieć również, że młodzi ludzie, którzy uzależnieni są np. od internetu, bardzo często mają problemy z nauką i koncentracją, odczuwają zmęczenie, a jednocześnie nie są w stanie zasnąć. Dlatego też nie należy lekceważyć sytuacji, w której dziecko większość swojego dnia spędza przed ekranem.
