Syndrom Otella to rodzaj psychozy, z którą mogą borykać się również osoby uzależnione od alkoholu. Wiąże się z obłędem zazdrości, który negatywnie wpływa na związek, relacje rodzinne, a przy tym w konsekwencji może doprowadzić do powstania zagrożenia dla zdrowia i życia partnera czy partnerki. Już teraz dowiedz się więcej na temat tego, czym jest zespół Otella i z jakimi skutkami się wiąże.

Syndrom Otella w chorobie alkoholowej

Co to jest syndrom Otella?

Nazwa zespół Otella powstała jako nawiązanie do szekspirowskiej postaci Otella, który miał obsesję na punkcie zazdrości o swoją żonę. Niepohamowana i ciągle rosnąca zazdrość doprowadziła do tragedii.

Syndrom czy też zespół Otella określany jest jako obłęd, czy też psychoza, która jest związana właśnie z obsesyjną wręcz zazdrością. Zazwyczaj dotyka mężczyzn lub kobiety, które są uzależnione od spożywania alkoholu.

Choroba alkoholowa przejmuje kontrolę nad sposobem myślenia uzależnionego. Przez to oprócz chęci przyjęcia kolejnej dawki alkoholu, niezbędna staje się również kontrola partnera czy partnerki. Uzależniony ma problem z ciągłym przeświadczeniem, że jest zdradzany. Urojenia Zespołu Otella nie mają wiele wspólnego ze stanem faktycznym. Mimo wszystko alkoholik jest w stanie doszukać się przekonujących dla niego dowodów w zachowaniu oraz w słowach partnera czy partnerki, które jednoznacznie jego zdaniem dowodzą, że dochodzi do zdrady.

Warto zwrócić uwagę jeszcze na fakt, że syndrom Otella, to znane w psychologii pojęcie, które wiąże się nie tylko z chorobą alkoholową. Z tym zaburzeniem mogą borykać się także osoby, które cierpią na zaburzenia osobowości, ale też takie, które mają osobowość określaną jako paranoiczną.

Objawy syndromu Otella

Przejdźmy zatem do objawów, które powinny zwrócić naszą uwagę, gdyż jednoznacznie wskazują na syndrom Otella.

Być może na samym początku trudno będzie odróżnić zespół Otella od zwykłej zazdrości. Dlatego ważne jest zajrzenie głębiej i odszukanie genezy zazdrości. Być może wynika ona z braku zaufania, wcześniejszej zdrady i braku wierności. Wtedy również może dojść do zazdrości. Jednak trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że nawet największa zazdrość to nic w porównaniu z obsesyjną psychozą, która ma miejsce w przypadku syndromu Otella.

Jeśli partner lub partnerka nadużywają alkoholu i nałóg zdążył już wymknąć im się spod kontroli, a przy tym ich zazdrość nagle urosła do poziomu wręcz nękającego – to znak, że należy zacząć brać pod uwagę, że taka osoba cierpi na zespół Otella.

Oto kilka dodatkowych objawów, które powinny wzbudzić naszą uwagę i czujność:

  • agresywne zachowanie względem partnera lub partnerki,
  • dostrzeganie irracjonalnych dowodów na zdradę drugiej osoby – o zdradzie zdaniem takiej osoby może świadczyć nawet zmiana fryzury, wrócenie później do domu, rozmowa ze znajomym z pracy itd.,
  • prześladowanie partnera lub partnerki i nadmierne kontrolowanie – w postaci sprawdzania prywatnych rzeczy, e-maili, SMS-ów, listów, a nawet instalowania w domu kamery czy wynajmowania detektywa, wydzwanianie o różnych porach dnia, aby sprawdzić, co partner czy partnerka robią i po prostu ciągłe wypytywanie, co robił i o której godzinie,
  • żadanie od partnera czy partnerki, aby przyznał się do zdrady,
  • zaniedbanie obowiązków domowych i zawodowych, bo wszystkie myśli i działania skupione są jedynie na zdradzie partnera lub partnerki,
  • prowokowanie do kłótni, a często też agresywne zachowania, które wzmaga alkohol,
  • oskarżanie krewnych, znajomych czy po prostu bliskie otoczenie o to, że ukrywają prawdę o zdradzie,
  • częstsze sięganie po alkohol, ale też po inne środki uzależniające, np. po narkotyki miękkie i twarde oraz wiele innych środków odurzających.

 

Przyczyny syndromu Otella

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, syndrom Otella wynika przede wszystkim z nadużywania alkoholu oraz z problemów osobowościowych. Jednak to nie wszystko, gdyż niejednokrotnie może wynikać również tak po prostu z niskiej samooceny uzależnionego.

Znacznie częściej z syndromem Otella borykają się osoby, które jeszcze przed popadnięciem w uzależnienie miały problem z nadmierną zazdrością, podejrzliwością i chęcią kontroli partnera i partnerki. Nałóg sprawia, że te cechy zostają wyostrzone i przeobrażają się w postać wręcz paranoiczną.

Poza tym inną częstą przyczyną występowania zespołu Otella u osób uzależnionych od alkoholu są doświadczenia związane ze zdradą, która miała miejsce naprawdę we wcześniejszych związkach.

Dlaczego uznaje się, że zespół Otella jest niebezpieczny?

Psychoza i obsesyjna zazdrość często są potęgowane przez alkohol, który staje się zapalnikiem. Życie w związku z osobą, u której występuje tego typu zaburzenie psychotyczne, może wiązać się z zagrożeniem życia i zdrowia – fizycznego i psychicznego.

Co ciekawe często osoby z zespołem Otella na początku związku są niezwykle opiekuńcze i maksymalnie zaangażowane w tę relację. Dlatego też pierwszy etap syndromu Otella zazwyczaj bywa niedostrzegany lub bagatelizowany.

Jednak bardzo szybko, szczególnie pod wpływem często zażywanego alkoholu dochodzi do nagłej zmiany. Chory zaczyna być coraz bardziej natarczywy, np. pilnuje powrotów do domu, przyjeżdża do pracy lub odbiera z pracy, często dzwoni itd. Partner wreszcie zaczyna tracić cierpliwość i ma dość kontroli. Wtedy też paranoja związana ze zdradą zaczyna być coraz wyraźniejsza.

Alkohol i obsesja zazdrości prowadzą do agresji słownej, ale też często do przemocy i scen zazdrości również w miejscach publicznych. Bycie w związku z osobą z zespołem Otella niejednokrotnie wiąże się z zastraszaniem, stanami depresyjnymi czy nawet z myślami samobójczymi. W takim przypadku niezbędna jest pomoc psychiatryczna zarówno dla uzależnionego, jak i dla partnera lub partnerki.

Jak leczyć zespół Otella?

Wyjście z uzależnienia to długi i skomplikowany proces. Na początku niezbędne jest leczenie nałogu, jakim jest w tym przypadku alkoholizm. Bycie „czystym” to jednak nie koniec drogi. Jednak zdecydowanie to dobry początek, którego nie można pominąć. Najskuteczniejszym sposobem leczenia alkoholizmu jest terapia odwykowa.

Do wyboru jest kilka opcji:

  • terapia grupowa – spotkania odbywają się regularnie raczej w małych grupach, podczas których uzależnione od alkoholu osoby dzielą się swoimi doświadczeniami, wątpliwościami i bolączkami, dzięki wzajemnemu wsparciu takie osoby dostrzegają, że wiele osób ma zbliżone problemy, w dodatku w grupie są zazwyczaj osoby na różnym poziomie terapii, aby pokazać, że wyjście z uzależnienia jest możliwe,
  • terapia indywidualna – zazwyczaj daje szybsze efekty i polega na regularnym spotykaniu się na ok. 60 min z terapeutą czy psychoterapeutą, który pomaga w poradzeniu sobie z uzależnieniem i z obsesją zazdrości,
  • terapia w zamkniętym ośrodku – alternatywą jest wyjazd do specjalnego ośrodka, który pozwala odciąć się od wcześniejszych problemów, by przyspieszyć terapię.

Wdrożenie pełnej psychoterapii jest konieczne. W trakcie tej drogi niezbędne stanie się bycie pod stałą kontrolą psychiatry, a często również ważne jest zażywanie zapisanych przez specjalistę środków farmakologicznych. W leczeniu mogą pomóc głównie leki przeciwpsychotyczne.

Warto zwrócić uwagę także na to, że możliwe, iż niezbędne będzie także leczenie stanów depresyjnych czy nauka tego, aby nie kontrolować partnerów czy partnerki.

Specyfika zespołu Otella polega na tym, że często leczenie tego zaburzenia może trwa nawet przez całe życie. Im szybciej rozpocznie się leczenie syndromu Otella, tym lepiej i rokowania na pełne wyleczenie będą zdecydowanie większe.

Dużą rolę w trakcie walki z tym zaburzeniem odgrywa poprawa samooceny.