Nietrudno się domyślić, że dorastanie w rodzinie alkoholowej stanowi bardzo trudne doświadczenie. Dzieci muszące mierzyć się z tym wyzwaniem czują się samotne, niezrozumiane i zaniedbane. Wielu powiedziałoby, że w takiej sytuacji młody człowiek zmuszony jest do przyspieszonego dorastania, ale w rzeczywistości jest zupełnie inaczej: jako że alkoholik i jego współuzależniony współmałżonek nie są w stanie sprawować właściwej opieki nad dzieckiem, jego rozwój zostaje poważnie zaburzony.
Uzależnienie to powszechny i niezwykle istotny problem, dotykający bardzo dużo osób należących do różnych grup społecznych. Nic więc dziwnego, że poświęca mu się bardzo dużo uwagi. Do tej pory nieco zaniedbani mogli czuć się bliscy alkoholików, jednak tendencja ta właśnie się zmienia – od pewnego czasu coraz więcej mówi się o syndromach towarzyszących rodzicom alkoholowym, czyli współuzależnieniu oraz DDA.
Syndrom DDA, czyli dorosłych dzieci alkoholików, stanowi skutek oddziaływań pijących rodziców na wychowywane przez nich potomstwo. Nałóg matki lub ojca z pewnością jest bardzo poważną przeszkodą na drodze do harmonijnego rozwoju, która rzutuje na całe życie młodych ludzi. Dorastanie w rodzinie z tą dysfunkcją utrudnia adekwatny, bezpośredni kontakt z teraźniejszością i powoduje zamknięcie się w trudnej, traumatycznej przeszłości. Dorosłe dziecko alkoholika nieświadomie przeżywa i interpretuje aktualne zdarzenia oraz relacje przez pryzmat bolesnych doświadczeń. Schematy te są na tyle destrukcyjne, że powodują zaburzenia pacjenta zarówno w kontaktach z samym sobą, jak i w bliskich związkach.
Przyczyną występowania syndromu DDA jest znaczna ilość traumatycznych doświadczeń z okresu wczesnego dzieciństwa oraz stałe napięcie i życie w stresie. Chaos i nieprzewidywalność zachowań dorosłych powodują cierpienie, niezaspokajanie potrzeb dziecka oraz zaniedbania rozwojowe, brak oparcia, poczucie opuszczenia i odrzucenia, brak spójnych norm i wartości, wstyd, życie w atmosferze tabu oraz niemożliwość prawdziwego poznania własnych rodziców. W rodzinach alkoholowych często mają miejsce przemoc i nadużycia seksualne, a co za tym idzie, niepełny i nieprawidłowy rozwój więzi.
Jakie są objawy syndromu DDA?
– krzywda emocjonalna wynikająca z odrzucenia przez rodziców (rodzice byli zajęci piciem alkoholu lub skupieni na piciu partnera, partnerki),
– zakotwiczenie emocjonalne w relacji z rodzicami w roli dziecka,
– zależność,
– problemy w kontakcie ze swoimi uczuciami i potrzebami,
– niejasność uczuć i potrzeb, nieadekwatny obraz siebie, niska samoocena i poczucie własnej wartości,
– brak świadomości i umiejętności obrony własnych i respektowania cudzych granic,
– chaos pojęciowy zrównujący w sferze przekonań strach z szacunkiem, a w efekcie trudności w budowaniu relacji z autorytetami,
– wypieranie poczucia krzywdy doznanej w dzieciństwie,
– trudności w budowaniu relacji z innymi,
– lęk przed bliskością,
– wrogość w relacjach,
– nadodpowiedzialność, nieufność i wzmożona kontrola,
– potrzeba akceptacji za wszelką cenę,
– lęk przed odrzuceniem,
– podwyższony poziom lęku,
– zwątpienie w siebie, niskie poczucie własnej wartości,
– poczucie winy, wstydu i strachu,
– zamknięcie w sobie, skrytość,
– pesymizm,
– samotność, izolacja,
– brak równowagi, drażliwość, histeryczność, huśtawki emocjonalne, zalegające uczucia złości, lęku, wstydu, smutku poczucia winy i krzywdy, chroniczne napięcie,
– potrzeba mocnych wrażeń, zachowania ryzykowne (sięganie po substancje zmieniające świadomość, agresja, autoagresja itp.),
– czarno-białe spostrzeganie świata,
– perfekcjonizm, skłonność do kompulsywnych zachowań,
– somatyzacje,
– impulsywność,
– trudności z określaniem celów życiowych, utrata sensu życia,
– depresja, zaburzenia jedzenia lub snu.
Dorosłe dzieci alkoholików nieustannie czują, że różnią się od innych ludzi. Są przesadnie lojalne, nawet, gdy nie mają ku temu powodów, nadmiernie reagują na zmiany, na które nie mają wpływu, traktują siebie bardzo poważnie, bezlitośnie osądzają same siebie i często kłamią, nawet, gdy powiedzenie prawy jest równie łatwe. Z powodu nieprawidłowości, jakich doświadczyły w okresie dzieciństwa, stale muszą zgadywać, co jest normalnym zachowaniem, a co nim nie jest. Boją się konfliktów (uważając je za prowadzące do przemocy), a kiedy pojawia się groźba kłótni, starają się rozładować sytuację, dostosowują się, zmieniają plany, by nie narazić się na czyjś gniew. Trudno im odmówić, gdy ktoś prosi je o pomoc.
Jedynym sposobem na uporanie się z syndromem DDA jest przejście terapii. Jeśli podejrzewasz, że powyższe opisy mogą dotyczyć ciebie, umów się na spotkanie ze specjalistą lub poszukaj grupy wsparcia funkcjonującej w twojej okolicy. Terapia DDA w pierwszej kolejności skupia się na przebaczeniu. Alkohol jest przecież tylko napojem, cieczą, która sama w sobie nie jest w stanie wywołać wszystkich wymienionych nieprawidłowości. To dysfunkcja rodziny wychowuje dorosłych ludzi z problemami. Dopiero po przejściu tego etapu pacjenci są gotowi, by zdobywać nowe umiejętności oraz uczyć się budować własną, niezależną tożsamość.
